Pinksteren 2023

§1 Jaarfeest

Pinksteren zei en zegt me veel dit jaar en ik draag het verder met me mee, verfrist en gesterkt. Mijn spreuk Levensbegin is gisteren verder door me bijgewerkt en voltooid. Spreuken die ik zelf schrijf zijn in ontwikkeling, dus voltooi ik ze in etappes. Heb er vandaag in de eerste strofe driemaal ‘Ik ben hem. Ik ben de ik ben‘ en in de laatste strofe ‘Ik ben haar. Ik ben de ik ben‘ aan toegevoegd. Dat verhoogt de werking van de spreuk beduidend is mijn ervaring. Hieronder volgt hij in zijn nieuwe en definitieve vorm.

§2 Spreuk

LEVENSBEGIN

Wilsinspanning
Ik vrees niet mijn wil; ik vertrouw en bouw op hem.
Ik ben hem.
Ik ben de ik ben.
Ik betwijfel niet mijn wil; hij is mijn zekerheid en ik volhard in hem.
Ik ben hem.
Ik ben de ik ben.
Ik haat niet mijn wil; ik heb hem lief en maak plaats voor hem.
Ik ben hem.
Ik ben de ik ben.

Gesterkt en vernieuwd
Krachten:
Ben gelaten en kalm.
Zelf:
Met wat ik beoog en waaraan ik toebehoor.
Ommekeer:
In duisternis temperen en intensiveren kleuren betekenisvol.
Inwijding:
Onthult stralenkrans.
Inzicht:
Wat ik waarlijk weet en blootleg.

Vrijheidsontplooiing
Ik vrees niet mijn vrijheid; ik verwelkom haar en zet haar in.
Ik ben haar.
Ik ben de ik ben.
Ik betwijfel niet mijn vrijheid; zij verzekert mij en ik handel uit haar.
Ik ben haar.
Ik ben de ik ben.
Ik haat niet mijn vrijheid; ik heb haar lief en verwezenlijk haar.
Ik ben haar.
Ik ben de ik ben.

§3 Toelichting

Bij de ontwikkeling van de bewustzijnsziel is het volgende bewustzijnskenmerk typerend:
willend denken en denkend willen;
bij de verstands- en gemoedsziel is dat:
voelend denken en denkend voelen;
en bij de gewaarwordingsziel:
willend voelen en voelend willen.
Bron: Rudolf Steiner

Ik ben de ik-ben wijst op een goddelijk element in de menselijke ziel, welke een mens in staat stelt om ik tegen zichzelf te zeggen en zichzelf waarlijk bewust te zijn. Oud vrijeschool leerkracht Pieter Witvliet heeft daar verdienstelijk literatuuronderzoek naar gedaan. Zie zijn volgende aantekening uit het webdocument Rudolf Steiner over het Ik – GA 54:

Rudolf Steiner:
GA 54, bladzijde 123 en 124:
Vertaald naar het Nederlands door Pieter Witvliet
” Nu is er iets  want in de mens alle dierlijk leven overstijgt en wat de mens tot kroon van de schepping maakt en wat wij het beste tot onze ziel kunnen laten doordringen als we een kleine subtiele waarneming doen. Er is er in heel het Duitse taalgebied een naam die verschilt van alle andere namen. Iedereen kan tegen een tafel ‘tafel’ zeggen, iedereen tegen een stoel ‘stoel’  Maar met één naam kan niet. Niemand kan ‘ik’ tegen mij zeggen, als het om mij gaat. Nooit kan ‘ik’ in onze oren klinken als het mij betreft. Men heeft dit altijd als iets wezenlijks gevoeld. En zelfs in de geliefde oudere religies is gebleken dat er een belangrijk gevoelspunt in zit. Daar waar de ziel het goddelijke in zichzelf begint te voelen, daar waar de ziel in de dialoog met zichzelf ‘ik’ begint te zeggen tegen zichzelf, met zichzelf zo te spreken als van buitenaf niet mogelijk is, begint in het goddelijke wezen van de ziel de ontwikkelingsweg van de mens. Dan kondigt de God in de mens zich aan. De oude Hebreeuwse Geheime Leer voelde dit aan. Daarom werd deze naam de onuitsprekelijke naam van God genoemd, de naam die betekent: «Ik ben de ik-ben.” Volgens het oudtestamentische geloof betekent de naam de aankondiging van de godheid in de menselijke ziel. Daarom gingen er krachtige gevoelens en emoties door de menigte als de priester deze naam van de godheid in de ziel aankondigde: Jahweh. Dit is het vierde wezensdeel in de mens, waar zijn uiterlijke natuur eindigt en zijn goddelijkheid begint. ”

Rudolf Steiner:
Duits origineel, GA 54, bladzijden 123 en 124:
” Nun gibt es eines, was innerhalb des Menschen hinausgeht über alle Tierwelt und was den Menschen zur Krone der Schöpfung macht und was wir uns am besten vor die Seele führen, wenn wir eine kleine subtile Betrachtung anstellen. Es gibt im ganzen Umkreis der deutschen Sprache einen Namen, der sich unterscheidet von allen andern Namen. Zum Tisch kann jeder «Tisch», zum Stuhl jeder «Stuhl» sagen. Doch ein Name kann nicht so angewendet werden. Niemand kann zu mir «ich» sagen, so daß es mich bedeuten würde. Niemals kann «ich» an unser Ohr klingen, wenn es mich bedeutet. Dies hat man immer als etwas Wesentliches empfunden. Und selbst in den populären der älteren Religionsbekenntnisse hat man gefunden, daß da ein wichtiger Punkt der Seele liegt. Da wo die Seele anfängt, das Göttliche in sich zu fühlen, da wo sie anfängt, in diesem Dialog mit sich selbst zu sich «ich» zu sagen, mit sich selbst so zu sprechen, wie von außen nicht gesprochen werden kann, da beginnt die göttliche Wesenheit der Seele den Entwicklungsgang im Menschen. Der Gott im Menschen kündigt sich da an. Die alte hebräische Geheimlehre hatte das empfunden. Deshalb nannte man diesen Namen den unaussprechlichen Namen Gottes, den Namen, der da bedeutet: «Ich bin der Ich-bin.» Nach alttestamentlichem Glauben bedeutet der Name die ankündigung der Gottheit in der menschlichen Seele. Deshalb gingen auch gewaltige Gefühle und Empfindungen durch die Menge, wenn der Priester ankündigte diesen Namen der Gottheit in der Seele: Jahve. Das ist das vierte Glied im Menschen, womit seine äußere Natur endet und seine Göttlichkeit beginnt. “

§4 Bergrede

Dit thema en de bovenstaande Steiner tekst doen natuurlijk ook denken aan Steiners behandeling van de zesde rede van de Bergrede van Christus, opgetekend in het Matheüs Evangelie, de rede die aansluit bij de bewustzijnsziel. Hieronder een relevant Steiner citaat wat dat aangaat, eerst vertaald naar het Nederlands door Rudy Hansen en Arie Boogert en daarna in het Duitse origineel:

Rudolf Steiner:
Het evangelie naar Mattheüs – Esoterische achtergronden
GA 123; bladzijde 193

” De mens die de Christus-kracht in zich opneemt, zal wanneer hij zijn ik laat uitstromen in de bewustzijnsziel en het daar pas zuiver ervaart, op deze manier zijn God bereiken. Door Christus in zijn ik te ervaren en mee te nemen tot in de bewustzijnsziel, zal de mens daar tot zijn God komen.
Nu hebben wij gezegd dat het ik zich in het fysieke lichaam uitdrukt in het bloed, dat zijn centrum heeft in het hart. Dan zou de zesde zin tot uitdrukking moeten brengen dat het ik deel kan hebben aan God dankzij de eigenschap die het verleent aan het bloed en aan het hart. Hoe luidt die zin?

‘Zalig zijn zij die rein zijn van hart, want zij zullen God zien.’ (Vergelijk 5:8)

Weliswaar is dit geen bijzonder goede vertaling, maar voor ons doel voldoet ze. Zo werpt de geesteswetenschap licht op heel de compositie van deze wonderbaarlijke zinnen die Christus Jezus, nadat hij de verzoeking heeft doorstaan, aan zijn naaste leerlingen verkondigt. “

Rudolf Steiner:
Duits origineel,
Das Matthäus-Evangelium
GA 123; bladzijde 180

” Er wird, indem er den Christus in seinem Ich erlebt und heraufnimmt bis zur Bewußtseinsseele, dort zu seinem Gott kommen. – Nun ist gesagt worden, daß der Ausdruck des Ich im physischen Leibe das Blut ist, das sein Zentrum im Herzen hat. Daher müßte im sechsten Satze in sachgemäßer Weise ausgedrückt werden, daß das Ich durch die Eigenschaft, welche es dem Blute und dem Herzen verleiht, des Gottes teilhaftig werden kann. Wie heißt der Satz? «Selig sind die, welche reinen Herzens sind; denn sie werden Gott schauen!» Es ist dies zwar keine besonders gute Übersetzung; aber sie genügt für unsere Zwecke. – So leuchtet hinein Geisteswissenschaft in das ganze Gefüge dieser wunderbaren Sätze, die der Christus Jesus seinen intimen Schülern verkündet, nachdem er die Versuchung bestanden hat. “

§5 Literatuur

❶
Jaarfeesten
Spreker: Rudolf Steiner
Uitgeverij Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, 2012

❷
Het evangelie naar Mattheüs – Esoterische achtergronden
Spreker: Rudolf Steiner
Vertalers: Arie Boogert en Rudy Hansen
Uitgeverij Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, 2003
GA 123

❸
De impuls van Pinksteren en de werking van Christus in het sociale leven
Uitgeverij Kitesj, 2023
Schrijver: Sergej O. Prokofieff

§6 Muziek