§1 Gelaagde werkelijkheid
Raadselachtige verschijnselen roepen levensvragen op. Wanneer een mens aandachtige eerbied voor het eerbiedwaardige koestert heeft dat invloed op zijn gewaarwordingsleven, invloed op de manier waarop hij niet alleen anderen en het andere, maar ook zichzelf ervaart.
Wat is enerzijds menselijke eerbied en anderzijds werkelijk eerbiedwaardig en hoe verhoudt zich dat tot almacht of het ontzagwekkende? Staat het eerbiedwaardige in direct verband met ‘het ware, schone en goede’ en zo ja, wie of wat kent iets waarheid, schoonheid of goedheid toe? Kan een verschijnsel als wezenstrek intrinsiek waarheid, schoonheid en goedheid in zich dragen?
§2 Afslag
Hoe is het dan gesteld met het onware of de leugen, met het lelijke en met het slechte, het kwaad, waarmee en van waaruit men – dat is evident – ook kan leven? Van laatstgenoemde drietal kan evengoed een ontzagwekkende, ontzaggelijke werking uitgaan… Kwaad, gruwelijkheid, onwaarheid en onwaarachtigheid kunnen evenzeer aantrekkingskracht uitoefenen en zich daarbij bovendien bedrieglijk voordoen als goed, schoon en waar… Hoe verhoudt dat alles zich tot de tijdsstroom van verleden, heden en toekomst; het historische, inzichtelijke en proactieve zelf- en wereldbewustzijn van een mens?
§3 Paradoxale polariteiten
Dan iets over de menselijke notie van zijnstoestanden en (ver)wordingsprocessen. Perfectie en imperfectie en vergankelijkheid en eeuwigheid zijn of schijnen elkaars tegenpolen. Als beide polen werkelijkheidswaarde kan of moet worden toegekend sluiten ze elkaar echter niet uit, maar in. Zeker wanneer mensen bijvoorbeeld gehandicapt zijn of progressieve ziektebeelden dragen. Een treffend voorbeeld vormt wat mij betreft het mooie en boeiende tv-interview:
Jacqueline Kool: ‘We moeten weg van het idee dat er iets mis is met een handicap’.
§4 Japan
Waarop duidt het Japanse cultuurfenomeen Wabi-sabi? Het Japanmuseum Sieboldhuis stelt van 23 september t/m 15 januari 2023 met een bijzondere verzameling kunstobjecten en toelichtende teksten ‘Wabi-Sabi’ ten toon: Wabi-sabi. Japanse esthetiek in fotografie en keramiek.
De Japanse levensfilosofe Azumi Uchitani vertelt iets over Wabi-sabi in een aflevering van de documentaire serie Iedereen verlicht (zondag 10 november 2019):
§5 Duitsland
Mijns inziens kan een cultuurverschijnsel als Wabi-sabi worden vergeleken met zekere cultuuruitingen uit Midden-Europa en dan denk ik in de eerste plaats aan pennenvruchten en kunstwerken van Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). Neem met name het slotwoord uit Goethes Faust, deel 2, door Rudolf Steiner geciteerd en becommentarieerd aan het einde van de 3e voordracht van zijn voordrachtenreeks Metamorfosen van de ziel, waarin eigenschappen van de bewustzijnsziel worden behandeld.
Rudolf Steiner:
” Iedere unio mystica, ieder streven zich met iets onbekends te verenigen, brengt de ziel schade toe wanneer het ik daarbij zichzelf verliest. Het ik heeft dat onbekende ook niets waardevols te bieden wanneer het zichzelf verloren heeft. Wie zichzelf wil offeren aan het onbekende, om het eigen zelf in de unio mystica aan het onbekende aan te bieden, die moet iets hebben om te offeren, die moet eerst iets geworden zijn. Wanneer wij een zwak ik, een ik dat niet in zijn eigen kracht rust, verenigen met wat boven ons staat, dan heeft die vereniging geen waarde. De unio mystica heeft alleen waarde wanneer een krachtig ik zich tot de gebieden verheft waarover de Chorus mysticus tot ons spreekt. Spreekt Goethe over de regionen waarnaar een hogere eerbied ons kan leiden, om daar de hoogste inzichten deelachtig te worden, met de prachtige woorden van zijn Chorus mysticus: “
” Al het vergankelijke
is slechts gelijkenis;
het ontoereikende,
hier wordt het vervulling;
het onbeschrijflijke,
hier is het gedaan;
het eeuwig vrouwelijke
trekt ons aan
dan kan de juist begrepen unio mystica daarop antwoorden: Ja,
Al het vergankelijke
is slechts gelijkenis;
het ontoereikende,
hier wordt het vervulling;
het onbeschrijflijke,
hier is het gedaan;
het eeuwig mannelijke
trekt ons aan “
Hoe waardeert u dit blogartikel?
Dat kunt u aangeven door commentaar te leveren in de onderstaande reactieruimte en/of door te klikken op één van de de iconen hieronder. Zie de kwalificatie die tevoorschijn komt zodra u de muisaanwijzer of uw vingertop op een icoon laat rusten.
