§1 Belangrijke boekuitgave
Voor filosofisch ingestelde geesten verscheen begin dit jaar het prikkelende en nuttige boek: Een boek voor iedereen en niemand – Nietzsches Zarathoestra lezen (Uitgeverij Boom, 2024). Het is opnieuw gelanceerd. Eigenlijk werd het al in januari 2023 uitgebracht. Heb het afgelopen vrijdag (vrijdag 9 augustus 2024) met belangstelling als e-boek aangeschaft. Ben er goed over te spreken en verwelkom het dankbaar. Over Paul Vertongerens trouwe verdiensten op dit vlak ben ik überhaupt heel tevreden. Filosoof en essayist Ger Groot schreef een mooie recensie over het boek: ‘Nietzsches ‘Übermensch’ leent zich nog altijd voor een discussie, zo laten drie nieuwe boeken zien’ (NRC, donderdag 8 augustus 2024).
§2 Rudolf Steiners bemoeienis
Gisteren bestelde ik ten behoeve van mijn Nietzsche studie en Nietzsche-Steiner vertaalwerk het boek: Rudolf Steiner und das Nietzsche-Archiv (Rudolf Steiner Verlag, 1993). Steiners bemoeienis met het Nietzsche-archief interesseert me bijzonder. In Nederland valt dat boek nog maar nauwelijks te bestellen. Probeer het via ABC Boekenservice, hoop dat het langs die weg kan worden aangeleverd. Van het daarin afgedrukte briefverkeer met bijbehorende achtergrondinformatie neem ik graag kennis.
Steiner schreef ook opstellen over Nietzsche en zijn denkbeelden, het Nietzsche-archief en Nietzsches zus. In deel 3 van de bundel Gesammelte Aufsätze zur Kultur- un Zeitgeschichte – 1887-1901 (GA 31) staan die goeddeels afgedrukt. Het boek, de bundel, is door derden via internet vrij digitaal beschikbaar gesteld in pdf en epub vorm.
Het Duitse cultuurinstituut Klassik Stiftung Weimar bracht op haar website een belangrijk deel van het netwerk van Elisabeth Förster-Nietzsche in kaart: Das Netzwerk Elisabeth Förster-Nietzsches. Zie in dat kader hieronder hun informatie over haar connectie met Rudolf Steiner: Rudolf Steiner und Elisabeth Förster-Nietzsche:
Klassik Stiftung Weimar
Weimar, 2024
” Rudolf Steiner (1861-1925), de geestelijke vader van antroposofie, kreeg in 1890 van groothertogin Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach de opdracht om de wetenschappelijke geschriften van Goethe uit te geven. In 1894 ontmoette Steiner Elisabeth Förster-Nietzsche in Weimar en reisde meerdere malen naar het archief van Nietzsche, dat toen nog in Naumburg was, waar hij de manuscripten van de filosoof mocht inzien en Förster-Nietzsche filosofielessen gaf. Steiner stelde voor het archief de eerste Nietzsche-bibliografie en een catalogus van Nietzsches bibliotheek samen. Een vaste aanstelling bleef echter uit, vooral omdat Steiner Förster-Nietzsche bekritiseerde vanwege dubieuze redactiepraktijken. Nadat zij de medewerkers van het archief tegen elkaar had uitgespeeld, brak Steiner uiteindelijk in 1900 met het Nietzsche-archief. “
§3 Natuurlijke orde en ‘de eerste filosofie’ en ‘de eerste oorzaken’
Heeft het begrip Übermensch welbeschouwd iets te maken met een relatie en wisselwerking tussen materie en geest en de aarde en een spirituele wereld? Daarover bestaan verschillende opvattingen: juist niet, zegt de één, juist wel, zegt de ander. Nietzsche had het aardeleven, het Deze Zijde (in tegenstelling tot een Gene Zijde), innig lief, en sprak zich streng uit over mensen die ‘Deze Zijde’ willen verzaken ten gunste van een ‘Gene Zijde’. Maar wat als een fysieke en geestelijke wereld in feite sterk met elkaar verbonden en diep aan elkaar gerelateerd zijn? Zie in dat kader bijvoorbeeld – er zijn legio voorbeelden – de volgende uitspraak van Steiner, gelicht uit het citaat:
Rudolf Steiner:
Berlijn, 14 mei 1908
” […] Waarachtige realisten, werkelijkheidsapostelen zijn tegenwoordig degenen die op de spirituele krachten wijzen! Wat willen deze echte realisten? Ze willen dat de werkelijke krachten, die achter de zintuiglijke sluimeren, ingevoerd worden in deze wereld, dat ze in onze gehele ontwikkeling gaan leven, dat we niet alleen de telegraaf, de telefoon en de spoorwegen, dus de gangbare krachten invoeren, maar ook de geestelijke krachten. […] “
P.S.
Aan de titel van deze slotparagraaf ligt een belangrijke finesse ten grondslag. Zie de verwijzing naar de opstelling en methodiek van Aristoteles en de woordkeuze en begripsvorming van zijn (eerste) uitgever in het artikel: Metafysica – Wikipedia.
Muziek
Hoe waardeert u dit blogartikel?
Dat kunt u aangeven door commentaar te leveren in de onderstaande reactieruimte en/of door te klikken op één van de de iconen hieronder. Zie de kwalificatie die tevoorschijn komt zodra u de muisaanwijzer of uw vingertop op een icoon laat rusten.
Wel een mooie foto van Elisabeth Nietzsche. Wat ik over haar heb gelezen en ook hier lees, was het niet zo’n gemakkelijke tante. Ook is het wel een beetje aan de gezichtsuitdrukking te zien. Hoewel…mischien zie ik dat wel verkeerd.
Niet alleen niet makkelijk, maar op op zekere momenten en in bepaalde opzichten ook vals en rancuneus.
Oh ja, ze is er niet mooier op geworden. 😃 Het is altijd weer verbazingwekkend dat mooie meisjes op latere leeftijd zowat allemaal er helemaal niet meer mooi uitzien. Geldt overgens ook voor mannen.
Ja iedereen is onderhevig aan de tand des tijds. Hoewel er toch ook mensen zijn die op een vrij mooie en harmonieuze manier lichamelijk oud worden.
Hoe ik een afbeelding op een goede manier in de reactieruimte krijg, is me nog niet zo goed duidelijk. Daar moet ik nog wat mee experimenteren.
Ja, dat is ook wel waar.
Een goed Nederlands equivalent van de Duitse term Übermensch ken ik niet. Het Nederlandse idioom biedt wel het bijvoeglijke naamwoord bovenmenselijk. Paul van Tongeren gebruikt ter vervanging weleens de uitdrukking ‘hoger mens’ en waarom niet, kan toepasselijk zijn. Ook kom ik bij hem soms het germanisme übermensch tegen. De grote Ü met een kleine ü. Ja, wees creatief en onbevangen.
Ja, daar is moeilijk een goed Nederlands woord voor te vinden. Supermens is het ook niet.😃
Ja met supermens word je waarschijnlijk al uitgelachen, laat staan met …superman.